Η έκθεση του Γενικού Ελεγκτή προκαλεί αναστάτωση στο πολιτικό προσωπικό της Κύπρου δεδομένου ότι  συγκαταλέγονται: τα υψηλά τέλη, η μη συμφέρουσα διαχείριση του λιμανιού συγκριτικά με τα έσοδα που θα είχε η Κυπριακή Δημοκρατία εάν η διαχείριση παρέμενε στα χέρια της Αρχής Λιμένων, η αλλαγή του χώρου του αγκυροβολίου από τον αρχικό που είχε υποδειχθεί στους προσφοροδότες καθώς επίσης και ο ρόλος του Υπουργού Μεταφορών Μάριου Δημητριάδη που λειτουργούσε ουσιαστικά ως τεχνοκράτης.

Η έκθεση αναφέρει ότι στις Συμβάσεις Παραχώρησης περιλήφθηκαν προβληματικές πρόνοιες, μέσω των οποίων εισάγονται απαγορευτικά τέλη, μέχρι και 10 φορές ψηλότερα από τα προηγούμενα, με αποτέλεσμα να καθίσταται ασύμφορη η προσέγγιση πλοίων που έρχονται με σκοπό να εξυπηρετηθούν στο εν λόγω αγκυροβόλιο.

Αλλαγή του χώρου αγκυροβολίου

Ο αρχικός χώρος του αγκυροβολίου δεν είναι ο αρχικός απ αυτόν που είχε υποδειχθεί και είναι μεγαλύτερος. Σύμφωνα με την καταγγελία που υποβλήθηκε, παρατηρείται στην έκθεση, η αδειοδότηση των πλοηγών έγινε με σκανδαλώδη ενέργεια, εφόσον δεν προηγήθηκε καμία εκπαίδευση, ενώ το Υπουργικό Συμβούλιο φρόντισε να εγκρίνει νέους κανονισμούς Λειτουργίας Λιμένων με τους οποίους επιτρέπεται οι πλοηγοί να μην ομιλούν την Ελληνική γλώσσα. Επίσης, στην καταγγελία γίνεται αναφορά ότι η Αρχή στηρίχθηκε σε έναν συνταξιούχο πρώην πλοηγό και, έφερε Ολλανδούς πλοηγούς που αμείβονται υψηλότερα από τους Κύπριους

Σύγκριση μεγεθών: Αρχή Λιμένων ή ιδιώτες

Η εικόνα που παρουσιάζεται, αναφορικά με τα οφέλη, είναι ότι δεν είναι αυτά που αρχικά είχε παρουσιάσει το Υπουργείο. Η Ελεγκτική υπηρεσία παρατηρεί ότι το κατά πόσο η παραχώρηση των εμπορικών δραστηριοτήτων στον ιδιωτικό τομέα θα αποδειχθεί συμφέρουσα για το Κράτος, θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από την επιτυχή έκβαση του επιχειρησιακού μοντέλου των αναδόχων στο οποίο προβλέπονται σημαντικές αυξήσεις στα έσοδα του λιμανιού (όπως αναφέρεται πιο πάνω ετήσια αύξηση πέραν του 6%)

Υπουργός τεχνοκράτης

Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσιάζει η Έκθεση ο Μάριος Δημητριάδης, είχε ενεργό ρόλο στο Έργο, αφού συμμετείχε στην Καθοδηγητική Επιτροπή, ενώ ενεργός ήταν και η συμμετοχή του κατά τη λήψη αποφάσεων σχετικά με την ετοιμασία των εγγράφων/όρων των Συμφωνιών Παραχώρησης, πολλές φορές μάλιστα επί θεμάτων τεχνικής φύσεως.

Mail-φωτιά: Νομική Υπηρεσία: Με δική σας ευθύνη οι υπογραφές

Η κατακύρωση/υπογραφή των Συμφωνιών, σύμφωνα με την Υπηρεσία, αποφασίστηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο με βάση τις εισηγήσεις του ΥΜΕΕ, που έλαβε υπόψη τις εισηγήσεις των Συμβούλων του, χωρίς να τεθούν ενώπιον του και οι τελικές απόψεις της Νομικής Υπηρεσίας.

Το Ειδικό Συμβούλιο Αξιολόγησης Διαγωνισμού, που είναι το αρμόδιο όργανο και συστάθηκε αποκλειστικά για τον εν λόγω διαγωνισμό, δεν είχε κανένα ουσιαστικό ρόλο, εφόσον ούτε καν έλαβε απόφαση για ανάθεση των συμβάσεων.

Επισημαίνεται παράλληλα στην έκεθση ότι, το Υπουργείο δεν υιοθέτησε όλες τις απόψεις/σχόλια/εισηγήσεις της Νομικής Υπηρεσίας της Δημοκρατίας, που είναι ο Νομικός Σύμβουλος του Κράτους. Ενδεικτικό της αντιμετώπισης που έτυχαν οι απόψεις/ σχόλια της Νομικής Υπηρεσίας της Δημοκρατίας από το ΥΜΕΕ.

Δείτε αυτούσια την έκθεση ΕΔΩ

Αρκετά αισιόδοξες οι προβλέψεις των διαχειριστών για έσοδα από την αποκρατικοποίηση

Η επιτυχία της αποκρατικοποίησης του λιμανιού Λεμεσού και ειδικότερα το ύψος των κρατικών εσόδων θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από την επιτυχή έκβαση του επιχειρησιακού μοντέλου των αναδόχων, εκτιμά η Ελεγκτική Υπηρεσία, η οποία έδωσε στη δημοσιότητα ειδική έκθεση για την αποκρατικοποίηση της εμπορικής πύλης της χώρας, αμφισβητώντας την εκτιμώμενη ροή εσόδων στα κρατικά ταμεία.

Υπενθυμίζεται ότι το Υπουργείο Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων εκτιμά ότι η αποκρατικοποίηση του λιμανιού Λεμεσού θα επιφέρει έσοδα περίπου €2 δισεκατομμυρίων κατά τα 25 χρόνια που διαρκούν τα συμβόλαια παραχώρησης.

Κάνοντας υπολογισμό βάσει της κερδοφορίας της Αρχής Λιμένων το 2016, και εφαρμόζοντας μια ετήσια αύξηση 3% για 25 χρόνια, η Ελεγκτική Υπηρεσία αποτιμά τα κέρδη για το κράτος στα €1.408 εκατ., ενώ με την εφαρμογή ενός συντελεστή έκπτωσης 4%, η καθαρή παρούσα αξία (Net Present Value NPV) των συνολικών αναμενόμενων αποτελεσμάτων σε ορίζοντα 25ετίας αποτιμάται στα €826 εκατ.

Προσαρμόζοντας τις αναμενόμενες πληρωμές των αναδόχων με ετήσια αύξηση 3% και ένα NPV 4% προκύπτει, σύμφωνα με την έκθεση, ότι οι πληρωμές προς το κράτος σε ορίζοντα 25ετίας ανέρχονται στα €666 εκ. (1.129 εκ χωρίς προσαρμογή στην NPV). Υπολογίζοντας αύξηση των εργασιών κατά 6%, τα εκτιμώμενα έσοδα αυξάνονται στα 1.697 εκατ. (945 εκατ με NPV 4%), ενώ λαμβάνοντας υπόψη αύξηση εργασιών 9% τα έσοδα αυξάνονται περαιτέρω στα €2.615 εκατ. (€945 εκατ. με NPV 4%).

«Φαίνεται ότι οι προβλέψεις των διαχειριστών είναι αρκετά αισιόδοξες, αφού η παρούσα αξία των πληρωμών προς το κράτος με συντελεστή προεξόφλησης (“discount factor”) 4% (€1,139 εκ.) εξυπακούει ετήσια αύξηση εσόδων μεταξύ 6% και 9%», αναφέρεται στην έκθεση.

Προστίθεται ωστόσο ότι «δεδομένου ότι ο όγκος του εισαγωγικού και εξαγωγικού εμπορίου δεν μπορεί εύλογα να αναμένεται να αυξηθεί με τόσο μεγάλους ρυθμούς, τέτοια αύξηση εσόδων μεταξύ 6% και 9% στα συνολικά έσοδα θα μπορούσε να επιτευχθεί μόνο με μία δραματική αύξηση στον όγκο του διαμετακομιστικού εμπορίου».

«Έχοντας υπόψη τα πιο πάνω, φαίνεται ότι το κατά πόσο η παραχώρηση των εμπορικών δραστηριοτήτων στον ιδιωτικό τομέα θα αποδειχθεί συμφέρουσα για το Κράτος, θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από την επιτυχή έκβαση του επιχειρησιακού μοντέλου των αναδόχων στο οποίο προβλέπονται σημαντικές αυξήσεις στα έσοδα του λιμανιού (όπως αναφέρεται πιο πάνω ετήσια αύξηση πέραν του 6%)», σημειώνει η Ελεγκτική Υπηρεσία.

Αν για παράδειγμα, συνεχίζει, “η πραγματική ετήσια αύξηση θα είναι 3%, τότε τα οφέλη για το κράτος θα είναι της τάξης των €666 εκ. (NPV με συντελεστή 4%), τα οποία συγκρίνονται αρνητικά με τα αναμενόμενα οφέλη στη βάση του προηγούμενου καθεστώτος».

Πάντως, η Ελεγκτική Υπηρεσία επιβεβαιώνει ότι και οι τρεις διαχειριστές που κέρδισαν τα συμβόλαια παραχώρησης «είναι κολοσσοί στον τομέα των συμφωνιών, οι οποίες τους έχουν παραχωρηθεί, στοιχείο που καταγράφεται στα θετικά της όλης διαδικασίας που ακολουθήθηκε».

€4 εκατομμύρια στους συμβούλους

Σύμφωνα με την έκθεση, το κράτος κατέβαλε συνολικά ποσό πέραν των €4 εκατομμυρίων στους συμβούλους για προεργασία, προώθηση και συντονισμό της αποκρατικοποίησης.

Για την προετοιμασία/προεργασία για την Αποκρατικοποίηση το κράτος υπέγραψε συμβόλαιο ύψους €94.900 με τον οίκον KPMG.

Ο οίκος οικονομικών συμβούλων N.M. Rothschild and Sons Ltd έλαβε μέχρι σήμερα ποσό €3,4 εκατ. από το κράτος, ενώ ο ίδιος οίκος υπέβαλε αίτηση για καταβολή ποσού άλλων €3 εκατ. ως ποσού επιτυχίας (success fee), αίτημα που ορθώς – όπως αναφέρεται – απορρίφθηκε, για να υποβάλουν εκ νέου το αίτημα, η εξέταση του οποίου εκκρεμεί.

Για την παροχή νομικών υπηρεσιών επιστρατεύθηκε ο οίκος Pinsent Masons LLP, με συμβόλαιο €567.532. Σύμφωνα με την Ελεγκτική Υπηρεσία μέχρι σήμερα τους καταβλήθηκε το ποσό των €562.532, ενώ έγινε κράτηση ποσού ύψους €5.000. Οι εν λόγω Σύμβουλοι υπέβαλαν απαίτηση για ποσό €1.025.000 για επιπρόσθετες εργασίες, το οποίο απορρίφθηκε από την ΚΕΑΑ, μετά από εισήγηση της ΤΕΑΑ και της Συντονίστριας του Έργου. Ωστόσο, και σε αυτή την περίπτωση οι Σύμβουλοι επανήλθαν και υπέβαλαν εκ νέου την πιο πάνω απαίτησή τους, η εξέταση της οποίας εκκρεμεί.

Άλλες περίπου €28.500 καταβλήθηκαν για την προμήθεια συστήματος εικονικής αίθουσας δεδομένων (Virtual Data Room – VDR) (€12.450) και παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών σε σχέση με θέματα κάλυψης ασφαλειών προς το κράτος, (€26.000).

Απαράδεκτο ο Υπουργός να συμμετέχει σε επιτροπές

Η Ελεγκτική Υπηρεσία χαρακτηρίζει «εντελώς απαράδεκτο ένας Υπουργός να συμμετέχει σε επιτροπές για θέματα προσφορών κατά τον καταρτισμό οικονομικών και τεχνικών όρων, και μάλιστα στην ίδια Επιτροπή μαζί με δημόσιους υπαλλήλους, αφού είναι καλά γνωστό ότι επιβάλλεται η διάκριση μεταξύ πολιτικής εξουσίας και διοικητικής λειτουργίας του κράτους».

Εξάλλου, η Υπηρεσία θεωρεί ότι το Υπουργικό Συμβούλιο το οποίο ενέκρινε τις εισηγήσεις του Υπουργού Μεταφορών «χωρίς να τεθούν ενώπιον του και οι τελικές απόψεις της Νομικής Υπηρεσίας».

«Το Ειδικό Συμβούλιο Αξιολόγησης Διαγωνισμού, που είναι το αρμόδιο όργανο και συστάθηκε αποκλειστικά για τον εν λόγω διαγωνισμό, δεν είχε κανένα ουσιαστικό ρόλο, εφόσον ούτε καν έλαβε απόφαση για ανάθεση των συμβάσεων. Επισημαίνεται παράλληλα ότι, το Υπουργείο δεν υιοθέτησε όλες τις απόψεις/σχόλια/εισηγήσεις της Νομικής Υπηρεσίας της Δημοκρατίας, που είναι ο Νομικός Σύμβουλος του Κράτους», αναφέρει η Ελεγκτική Υπηρεσία, η οποία στην έκθεσή της παραθέτει και σχετικό ηλεκτρονικό μήνυμα της Νομικής Υπηρεσίας.

Τέλος η Ελεγκτική Υπηρεσία θεωρεί πως η πρόνοια στα συμβόλαια για επιβολή πλαφόν στο ετήσιο φορτίο στο λιμάνι Λάρνακας «δεν διασφαλίζει το δημόσιο συμφέρον».

Πηγές: Έκθεση Γενικού Ελεγκτή, Σίγμα, ΚΥΠΕ